سونوگرافی واژینال یکی از روش‌های تصویربرداری دقیق و ایمن در دوران بارداری است که بیشتر در سه‌ماهه اول برای بررسی وضعیت رحم و سلامت جنین کاربرد دارد. برخلاف برخی نگرانی‌ها، شواهد علمی نشان می‌دهند که این روش هیچ تاثیر منفی بر روند بارداری یا خطر سقط جنین ندارد. در مواردی که پس از انجام سونوگرافی واژینال سقط اتفاق می‌افتد، علت آن به مشکلات زمینه‌ای در بارداری مربوط می‌شود، نه خود سونوگرافی. این روش، در صورت انجام توسط پزشک یا تکنسین آموزش‌دیده و در محیطی استریل، کاملا بی‌خطر است و حتی در شرایط خاص، بنا به تشخیص پزشک تجویز می‌شود. اگر درباره ایمنی این روش یا زمان‌های مناسب استفاده از آن در دوران بارداری سوالاتی در ذهن دارید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا با جزئیات بیشتری به بررسی این موارد بپردازیم.
سونوگرافی واژینال برای جنین خطرناک است؟
خیر، سونوگرافی واژینال در صورتی که توسط پزشک تجویز شده و اجرای آن بدست یک کارشناس متخصص و آموزش‌دیده انجام شود، خطری برای جنین ندارد و موجب سقط نمی‌شود. حتی در بارداری‌های پرخطر یا مواردی که نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری وجود دارند، از این روش تصویربرداری برای ارزیابی وضعیت رحم و جنین استفاده می‌شود. نکته مهم اینجاست که در سونوگرافی واژینال هیچ‌گونه اشعه‌ای به کار نمی‌رود، بلکه تنها از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود. این ویژگی آن را به یکی از روش‌های ایمن و موثر برای تصویربرداری در اوایل بارداری تبدیل کرده است، زیرا تصاویری شفاف و دقیق از رحم و رشد جنین ارائه می‌دهد.
کاربرد سونوگرافی واژینال در بارداری
سونوگرافی واژینال در دوران بارداری به‌خصوص در هفته‌های اولیه، یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای بررسی وضعیت جنین و رحم است. از آن‌جایی که در این روش پروب مستقیما داخل واژن قرار می‌گیرد، تصاویر بدست‌آمده از رحم، جنین، جفت و دهانه رحم وضوح بالاتری نسبت به سونوگرافی شکمی دارند. این ویژگی، زمانی اهمیت دارد که جنین هنوز در مراحل ابتدایی رشد قرار دارد و اندازه‌اش بسیار کوچک است. در چنین شرایطی، سونوگرافی واژینال می‌تواند در تشخیص زودهنگام بسیاری از مسائل و اختلالات بارداری کمک بزرگی به پزشک کند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای سونوگرافی واژینال در بارداری عبارت‌اند از:
- تایید بارداری زودرس (هفته ۴ تا ۸ بارداری): در این زمان معمولا انجام سونوگرافی شکمی وضوح کافی ندارد، اما سونوگرافی واژینال می‌تواند مواردی مانند؛ وجود کیسه زرده و تشخیص جنین و ضربان قلب را بررسی کند.
- تشخیص بارداری خارج از رحم: اگر جنین به جای رحم در لوله فالوپ یا جای دیگری لانه گزینی کرده باشد برای بررسی بیشتر از سونوگرافی واژینال استفاده می‌شود.
- بررسی طول دهانه رحم: در دوران بارداری برای بررسی طول دهانه رحم از سونوگرافی واژینال استفاده می‌شود تا اگر طول آن کوتاه‌تر از حد طبیعی باشد از زایمان زودرس جلوگیری شود.
- بررسی موقعیت جفت: اگر پزشک شک کند که جفت پایین قرار دارد یا خونریزی واژینال وجود داشته باشد، سونوگرافی واژینال را انجام می‌دهد.
- بررسی سقط جنین: در مواردی که احتمال سقط جنین وجود داشته باشد این نوع سونوگرافی را انجام می دهند.
- تشخیص ناهنجاری‌های رحمی و تخمدانی: در برخی موارد، پزشک برای ارزیابی دقیق‌تر ساختار رحم یا بررسی وجود توده‌ها و کیست‌های تخمدانی از سونوگرافی واژینال استفاده می‌کند. حتی در دوران بارداری نیز، این روش می‌تواند در شناسایی مشکلات زمینه‌ای رحم یا تخمدان‌ها که ممکن است بر روند بارداری تاثیر بگذارند، نقش موثری داشته باشد.
در مورد سونوگرافی چند بعدی در دوران بارداری بیشتر بخوانید.
بهترین زمان انجام سونوگرافی واژینال در بارداری
سونوگرافی واژینال در هفته‌های ابتدایی بارداری، یعنی از هفته‌ی چهارم تا هشتم، بیشترین کاربرد و دقت را دارد. در این بازه زمانی، به دلیل کوچکی جنین و موقعیت خاص ساک حاملگی، سونوگرافی شکمی ممکن است تصاویر دقیقی ارائه ندهد. اما سونوگرافی واژینال با وضوح بالاتر، امکان مشاهده‌ی ساک بارداری، محل قرارگیری آن، سلامت جنین و حتی بررسی وجود ضربان قلب را فراهم می‌کند. مهم‌ترین زمان‌هایی که انجام سونوگرافی واژینال در دوران بارداری توصیه می‌شود، عبارت‌اند از:
- هفته ۴ تا ۵ بارداری، تشخیص بارداری زودرس
- هفته ۶ تا ۷ بارداری، مشاهده ضربان قلب جنین و تشخیص بارداری خارج از رحم
- هفته ۸ تا ۹ بارداری، بررسی رشد جنین، وضعیت ساک حاملگی و ارزیابی خطر سقط جنین
خطرات سونوگرافی واژینال
به‌طور کلی سونوگرافی واژینال در دوران بارداری، یک روش ایمن و بدون خطر برای مادر و جنین است، اما در برخی شرایط خاص، ممکن است نگرانی‌هایی وجود داشته باشند. به همین خاطر باید سونوگرافی واژینال توسط متخصص و با تجهیزات حرفه‌ای انجام شود تا خطراتی را برای مادر و جنین نداشته باشد. از مهم‌ترین خطرات سونوگرافی واژینال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی یا لکه‌بینی: در برخی از موارد، پس از انجام سونوگرافی واژینال، ممکن است مادر باردار خونریزی یا لکه‌بینی خفیفی را تجربه کند. این خونریزی معمولا جزئی و موقت است و در اکثر موارد هیچ خطر خاصی برای جنین ندارد و می‌تواند به دلیل تحریک خفیف دهانه رحم یا واژن در حین انجام سونوگرافی ایجاد شده باشد.
- احساس ناراحتی یا درد: برخی از زنان ممکن است در حین انجام سونوگرافی واژینال احساس ناراحتی یا درد داشته باشند، مخصوصا در اوایل بارداری که رحم هنوز به اندازه کافی رشد نکرده است. این ناراحتی موقتی است و بعد از پایان سونوگرافی از بین می‌رود. اما اگر ادامه پیدا کرد بهتر است پزشک خود را در جریان قرار دهید.
- بروز عفونت: در موارد نادر، عفونت‌های واژینال یا التهاب در ناحیه تناسلی می‌توانند خطراتی ایجاد کنند، مخصوصا اگر دستگاه سونوگرافی واژینال به درستی ضدعفونی نشده باشد. برای جلوگیری از بروز این مشکل، باید سونوگرافی توسط پزشک یا تکنسین ماهری انجام شود که ازدستگاه‌های کاملا تمیز برای انجام این کار استفاده می‌کنند تا احتمال عفونت را به حداقل برسانند.
سونوگرافی واژینال برای چه افرادی در دوران بارداری ممنوع است؟
سونوگرافی واژینال در دوران بارداری به‌طور کلی روشی ایمن و موثر است، اما در برخی شرایط خاص ممکن است پزشک انجام آن را محدود یا ممنوع کند. در این شرایط، استفاده از این روش تنها در صورت ضرورت و با احتیاط کامل توصیه می‌شود، زیرا احتمال دارد انجام آن برای مادر یا جنین خطراتی به همراه داشته باشد. مواردی که ممکن است سونوگرافی واژینال در آن‌ها توصیه نشود، عبارت‌اند از:
- خانم‌هایی که در سه‌ماهه اول بارداری دچار خونریزی یا لکه‌بینی هستند.
- زنان بارداری که مبتلا به عفونت واژینال یا التهاب در ناحیه تناسلی هستند.
- افرادی که دچار نارسایی دهانه رحم (سرویکس) هستند.
- در بعضی از بارداری‌های پرخطر یا شرایط خاص سلامتی که نیاز به احتیاط بیشتری وجود دارد.
همچنین بخوانید: بهترین زمان انجام اکو قلب جنین
کلام پایانی
سونوگرافی واژینال یکی از ابزارهای قابل اعتماد و ایمن برای بررسی وضعیت بارداری، مخصوصا در هفته‌های ابتدایی است. تاکنون هیچ مدرک علمی موثقی مبنی بر ایجاد خطر یا افزایش احتمال سقط جنین با این روش گزارش نشده است. با این وجود، در برخی موارد خاص و با توجه به شرایط سلامت مادر، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد این سونوگرافی را با احتیاط یا در زمان مناسب‌تری انجام دهد. اگر برای شما سونوگرافی واژینال تجویز شده، جای نگرانی نیست؛ این کار برای ارزیابی دقیق‌تر سلامت جنین و اطمینان از روند طبیعی بارداری انجام می‌شود. در مرکز سونوگرافی جام جم، با در اختیار داشتن فناوری‌های روز و تیمی از متخصصان ماهر، خدمات سونوگرافی با بالاترین دقت و ایمنی ارائه می‌شوند. برای دریافت نوبت می‌توانید از طریق سایت جام جم به راحتی اقدام کنید و با خیالی آسوده تحت نظر بهترین‌ها قرار بگیرید.
سوالات متداول
آیا خونریزی بعد از سونوگرافی واژینال در دوران بارداری طبیعی است؟
بله، اگر مقدار کمی خونریزی وجود داشته باشد طبیعی است.
آیا سونوگرافی واژینال در دوران بارداری عوارض دارد؟
خیر سونوگرافی واژینال در دوران بارداری بی خطر است.
آیا انجام سونوگرافی واژینال باعث درد یا ناراحتی می‌شود؟
معمولا سونوگرافی واژینال با کمی احساس فشار یا ناراحتی خفیف همراه است، اما درد شدید یا غیرعادی طبیعی نیست و در صورت بروز باید به پزشک اطلاع داده شود.