دوران بارداری، یکی از حساس‌ترین و سرنوشت‌سازترین مراحل زندگی هر مادر است و به مراقبت‌های تخصصی و دقیق نیاز دارد. در این میان، سونوگرافی آنومالی که معمولا در میانه‌ی بارداری انجام می‌شود، نقش بسیار مهمی در بررسی سلامت و رشد طبیعی جنین دارد. این سونوگرافی به منظور بررسی ساختارهای داخلی بدن جنین و شناسایی ناهنجاری‌های مادرزادی طراحی شده و به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای غربالگری قبل از تولد شناخته می‌شود. مرکز جام جم نوین با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته سونوگرافی آنومالی و تیمی حرفه‌ای، انواع اسکن‌های تخصصی دوران بارداری را با دقت بالا انجام می‌دهد. از آنجا که بسیاری از ناهنجاری‌های جنینی در این مرحله قابل شناسایی هستند، انجام به موقع این سونوگرافی، این امکان را فراهم می‌سازد تا در صورت نیاز، اقدامات درمانی یا مراقبتی لازم قبل از تولد برنامه‌ریزی شوند. برای آشنایی بیشتر با مراحل انجام اسکن آنومالی، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
سونوگرافی آنومالی چیست؟
سونوگرافی آنومالی، یکی از بررسی‌های مهم دوران بارداری است که معمولا در هفته بیستم انجام می‌شود. این اسکن برای بررسی رشد، اندازه و عملکرد اندام‌های حیاتی جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان بخشی از غربالگری‌های روتین قبل از زایمان شناخته می‌شود. در این سونوگرافی، ساختارهایی مانند دست‌ها، پاها، انگشتان، چهره و اندام‌های داخلی جنین با دقت بالا بررسی می‌شوند. هدف اصلی از انجام آن، شناسایی زودهنگام ناهنجاری‌های مادرزادی و مشکلاتی است که ممکن است روند رشد طبیعی جنین را تحت تاثیر قرار دهند. با تشخیص به موقع این اختلالات، امکان برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های تخصصی و اقدامات درمانی لازم قبل از تولد فراهم می‌شود. اسکن آنومالی نه تنها به غربالگری دقیق ناهنجاری‌ها کمک می‌کند، بلکه به والدین این اطمینان را می‌دهد که فرزندشان در مسیر رشد طبیعی قرار دارد.
در مورد بهترین زمان انجام سونوگرافی غربالگری پیشرفته نیز بیشتر بخوانید.
اسکن آنومالی چه زمانی انجام می‌شود؟
اسکن آنومالی یا سونوگرافی تفصیلی، معمولا در اواسط بارداری، بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۱ انجام می‌شود. بسیاری از پزشکان هفته ۲۱ را بهترین زمان برای انجام این اسکن می‌دانند، زیرا تا این مرحله، اندام‌های داخلی جنین به خوبی رشد کرده‌اند و امکان بررسی دقیق ساختارهای حیاتی فراهم شده است. در این بازه زمانی، ارگان‌هایی مانند مغز، قلب، کلیه‌ها، مثانه، ستون فقرات و صورت جنین به‌طور کامل شکل گرفته‌اند. پزشک متخصص با استفاده از این سونوگرافی می‌تواند هرگونه ناهنجاری احتمالی را شناسایی کرده و در صورت لزوم، اقدامات درمانی یا مراقبتی مناسب را برای حفظ سلامت مادر و جنین برنامه‌ریزی کند.
در مورد سونوگرافی چندبعدی در دوران بارداری بیشتر بخوانید.
سونوگرافی آنومالی چه مواردی را مشخص می‌کند؟
سونوگرافی آنومالی یکی از دقیق‌ترین روش‌های بررسی سلامت جنین در دوران بارداری است. این اسکن پیشرفته به پزشک اجازه می‌دهد تا رشد، ساختار و عملکرد بسیاری از اندام‌های حیاتی جنین را با جزئیات کامل بررسی کند. در ادامه، مهم‌ترین مواردی که در سونوگرافی آنومالی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند را به‌طور کامل توضیح داده‌ایم:
- مغز و جمجمه: بررسی ساختار مغز، اندازه و شکل جمجمه برای تشخیص اختلالاتی مانند هیدروسفالی یا آنانسفالی.
- قلب: بررسی شکل‌گیری حفره‌های قلب، شریان‌ها، جریان خون و تشخیص ناهنجاری‌هایی مانند نقص دیواره قلب (VSD یا ASD).
- ریه‌ها و دیافراگم: بررسی تکامل ریه‌ها و عملکرد صحیح دیافراگم.
- کلیه‌ها و مثانه: ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و مشاهده پر یا خالی بودن مثانه برای اطمینان از سیستم ادراری سالم.
- کبد و معده: بررسی محل قرارگیری و شکل ظاهری این اندام‌ها.
- ستون فقرات: بررسی پیوستگی مهره‌ها و تشخیص ناهنجاری‌هایی مانند اسپینا بیفیدا (باز بودن کانال نخاعی).
- چهره جنین: بررسی فرم صورت، لب‌ها و بینی برای تشخیص مشکلاتی مانند شکاف لب یا کام.
- اندام‌های حرکتی: اطمینان از وجود و تقارن دست‌ها، پاها و انگشتان، همراه با بررسی حرکات طبیعی آنها.
- ارزیابی رشد جنین: اندازه‌گیری دور سر، دور شکم و طول استخوان ران برای بررسی تناسب رشد با سن بارداری.
- جفت، مایع آمنیوتیک و بند ناف: تعیین محل قرارگیری جفت (مثلا جفت سرراهی)، بررسی مقدار مایع آمنیوتیک و ارزیابی تعداد رگ‌های بند ناف.
- تعیین جنسیت جنین: در بیشتر موارد امکان تشخیص دقیق جنسیت وجود دارد، مگر اینکه وضعیت قرارگیری جنین مانع مشاهده باشد.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان انجام اکو قلب جنین
بعد از سونوگرافی آنومالی چه تست‌هایی در طی بارداری نیاز است؟
در صورتی که نتیجه سونوگرافی آنومالی طبیعی باشد، مادر باید در ادامه مسیر بارداری تحت آزمایش‌های روتینی قرار گیرد که به بررسی سلامت عمومی بدن و اطمینان از رشد طبیعی جنین کمک می‌کنند. از جمله این تست‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایش غربالگری دیابت بارداری (در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸)
- آزمایش ادرار برای بررسی عفونت‌های ادراری
- آزمایش خون برای بررسی کم‌خونی و سطح قند خون
- کنترل فشار خون و بررسی روند افزایش وزن مادر
اما اگر در سونوگرافی آنومالی مورد مشکوکی مشاهده شود، پزشک بسته به نوع ناهنجاری، انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های تخصصی‌تر را توصیه می‌کند. برای مثال:
- در صورت مشاهده مشکل در ساختار قلب جنین، ممکن است اکوکاردیوگرافی جنینی جهت بررسی دقیق‌تر عملکرد قلب انجام شود.
- اگر ناهنجاری‌های ژنتیکی یا ساختاری مشکوک وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش آمنیوسنتز را پیشنهاد دهد. در این روش، مقدار کمی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین گرفته می‌شود تا برای بررسی‌های کروموزومی و ژنتیکی مورد تحلیل قرار گیرد.
- گاهی نیز ممکن است نیاز به تکرار سونوگرافی یا انجام MRI جنینی برای بررسی دقیق‌تر برخی ارگان‌ها وجود داشته باشد.
در مورد آمادگی‌های لازم قبل از انجام سونوگرافی بیشتر بخوانید.
مراقبت‌های لازم قبل از انجام سونوگرافی آنومالی
برای گرفتن نتایج دقیق و کامل از سونوگرافی آنومالی، رعایت چند نکته مهم قبل از انجام آن ضروری است. اگر سونوگرافی آنومالی را قبل از هفته ۱۸ بارداری انجام می‌دهید، بهتر است مقدار کافی آب بنوشید تا مثانه پر باشد و تصاویر واضح‌تری ثبت شوند. لازم به ذکر است که برای این نوع سونوگرافی نیازی به ناشتا بودن نیست. از مهم‌ترین مراقبت‌های قبل از انجام سونوگرافی آنومالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لباسی راحت بپوشید که دسترسی آسان به شکم فراهم باشد، مانند شلوار کشی و بلوز جدا.
- برای انجام این سونوگرافی زمان کافی در نظر بگیرید؛ زیرا برخلاف سونوگرافی‌های معمولی، بررسی دقیق اندام‌های جنین ممکن است مدت زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
- سعی کنید آرام و خونسرد باشید؛ استرس کمتر باعث مشاهده بهتر وضعیت جنین می‌شود.
- در صورت داشتن نتایج سونوگرافی‌های قبلی، آزمایش‌های غربالگری یا سابقه پزشکی مرتبط، آنها را همراه داشته باشید تا پزشک بتواند تصویر جامع‌تری از وضعیت بارداری شما داشته باشد.
اسکن آنومالی چگونه انجام می‌شود؟
روش انجام سونوگرافی آنومالی، مشابه سایر انواع سونوگرافی است و بیمار باید روند معمول را طی کند. در این روش، مادر بر روی تخت دراز می‌کشد و پزشک یا تکنسین سونوگرافی، ژل مخصوصی را روی شکم او می‌مالد تا انتقال امواج صوتی به خوبی انجام شود و تصاویر واضح‌تری بدست آیند. سپس پروب دستگاه به آرامی روی شکم حرکت داده می‌شود و تصاویر زنده جنین روی صفحه نمایش دستگاه نمایش داده می‌شوند. پس از پایان اسکن، پزشک نتایج را با مادر در میان می‌گذارد و در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری یا نیاز به مراقبت‌های ویژه، برنامه‌ریزی‌های لازم را ارائه می‌دهد. همچنین در صورت ضرورت، راهنمایی‌های درمانی و اقدامات بعدی به مادر توصیه می‌شوند تا سلامت جنین و مادر به بهترین شکل تضمین شود.
آیا نتایج سونوگرافی آنومالی دقیق است؟
نتایج سونوگرافی آنومالی معمولا دقیق و قابل اعتماد هستند و این روش قادر است بیشتر ناهنجاری‌های جنین را تشخیص دهد. دقت نتایج به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آنها کیفیت دستگاه سونوگرافی و مهارت فرد انجام‌دهنده اسکن است. در مرکز جام جم نوین قدس، انواع سونوگرافی آنومالی با استفاده از پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها و توسط تیمی حرفه‌ای انجام می‌شوند تا بهترین کیفیت تصاویر و نتایج حاصل شود. علاوه بر این، زمان مناسب انجام اسکن، وضعیت جنین، میزان مایع آمنیوتیک، وزن مادر و ضخامت پوست شکم نیز در کیفیت تصویر و دقت تشخیص تاثیرگذار هستند. این عوامل می‌توانند به افزایش دقت نتایج کمک کنند. درست است که سونوگرافی آنومالی توانایی شناسایی بسیاری از ناهنجاری‌ها را دارد، اما بعضی از اختلالات بسیار کوچک یا پیچیده ممکن است به راحتی قابل تشخیص نباشند. بنابراین، تکمیل این بررسی‌ها با آزمایش‌ها و مشاوره‌های تخصصی در صورت لزوم، اهمیت زیادی دارد.
کلام پایانی
سونوگرافی آنومالی یکی از حساس‌ترین و حیاتی‌ترین مراحل بررسی سلامت جنین در دوران بارداری به شمار می‌آید. این اسکن تخصصی نه تنها می‌تواند آرامش خاطر مادران را فراهم کند، بلکه در صورت شناسایی هرگونه ناهنجاری، امکان انجام اقدامات به موقع و مناسب را مهیا می‌سازد. انتخاب مرکزی معتبر و مجهز برای انجام این بررسی، از اهمیت بالایی برخوردار است. در مرکز جام جم نوین، با استفاده از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های سونوگرافی آنومالی و تیمی متخصص و مجرب، تمامی جزئیات ساختار جنین با دقت و حساسیتی بی‌نظیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. مراجعه به این مرکز علاوه بر بهره‌مندی از کیفیت بالای خدمات، فرصت دسترسی به مشاوره‌های تخصصی و پاسخگویی کامل تیم پزشکی را نیز برای شما فراهم می‌کند. برای رزرو نوبت سونوگرافی آنومالی، می‌توانید با شماره‌های ۳-۴۶۸۳۷۰۰۱-۰۲۱، ۴۶۸۰۴۶۸۸-۰۲۱ و ۴۶۸۰۴۷۲۲-۰۲۱ تماس بگیرید و یا از طریق وبسایت جام جم اقدام نمایید.
سوالات متداول
در بیشتر موارد انجام یک جلسه سونوگرافی آنومالی کافی است. اما اگر نیاز به بررسی بیشتر باشد باید اسکن دوم بعد از یک یا دوهفته تکرار شود.
خیر. سونوگرافی آنومالی اطلاعاتی در مورد مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون ارائه نمی‌دهد.
در سونوگرافی آنومالی هیچ اشعه‌ای وجود ندارد تا برای جنین خطرناک باشد.
سونوگرافی آنومالی یک آزمایش غربالگری است به همین دلیل انجام آن به تصمیم خودتان و تجویز پزشک بستگی دارد.