سونوگرافی شکم و لگن، روشی بی‌خطر برای بررسی علت دردها یا مشکلات داخلی شکم است. برای اینکه این بررسی با دقت بیشتری انجام شود، رعایت چند نکته‌ی ساده قبل از مراجعه ضروری است. پیش از انجام این نوع سونوگرافی، بهتر است مثانه‌تان پر باشد، حداقل چند ساعت ناشتا بمانید، لباس راحت و مناسب بپوشید و از مصرف داروهای غیرضروری پرهیز کنید، مگر با تجویز پزشک. این آمادگی‌ها نه تنها دقت تصویربرداری را بالا می‌برند، بلکه به شما کمک می‌کنند حین انجام سونوگرافی احساس راحتی بیشتری داشته باشید و اضطراب کمتری را تجربه کنید. این روش تصویربرداری معمولا برای بررسی سلامت اندام‌های داخلی مانند: کبد، کلیه‌ها، مثانه، رحم یا تخمدان‌ها کاربرد دارد و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی برای تشخیص به‌موقع بیماری‌ها در اختیار پزشک قرار دهد.
قبل از سونوگرافی شکم و لگن چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
یکی از رایج‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی، سونوگرافی شکم و لگن است که هم در بانوان و هم در آقایان برای بررسی وضعیت اندام‌های داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع سونوگرافی می‌تواند به شناسایی طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات شکمی و لگنی کمک کند. برای به‌دست آوردن نتایج دقیق‌تر، لازم است قبل از انجام سونوگرافی چند اقدام ساده را انجام دهید. از جمله مهم‌ترین این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از نیمه‌شب به بعد چیزی نخورید تا معده در زمان سونوگرافی خالی باشد.
- اگر دارویی مصرف می‌کنید، در صورتی که ضروری نیست، تا چند ساعت قبل از سونوگرافی از مصرف آن خودداری کنید.
- حدود دو ساعت قبل از سونوگرافی، نوشیدن آب را آغاز کنید و تا زمان انجام آزمایش ادرار نکنید؛ زیرا پر بودن مثانه برای بررسی بهتر اندام‌های لگنی بسیار اهمیت دارد.
- اگر پرونده پزشکی، آزمایش‌ها یا سونوگرافی‌های قبلی دارید، حتما همراه خود بیاورید تا پزشک بتواند آن‌ها را بررسی کند.
- لباس راحت و گشاد بپوشید تا در طول انجام سونوگرافی احساس راحتی داشته باشید.
- از همراه داشتن زیورآلات و اشیای فلزی خودداری کنید، زیرا ممکن است در روند تصویربرداری اختلال ایجاد کنند.
- در صورت امکان، ناحیه مورد نظر را اصلاح کنید تا امواج اولتراسوند راحت‌تر از پوست عبور کنند.
- از استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین قبل از سونوگرافی بپرهیزید، چون ممکن است بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارند.
سونوگرافی شکم و لگن در مردان و زنان چه اندام‌هایی را بررسی می‌کند؟
سونوگرافی شکم و لگن در هر دو جنس، یعنی مردان و زنان، کاربردهای متعددی دارد و بسته به علائم بیمار یا تشخیص پزشک، برای بررسی اندام‌های مختلف انجام می‌شود. این نوع سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا ساختار و عملکرد اندام‌های داخلی را به‌دقت ارزیابی کند. برخی از مهم‌ترین مواردی که در آن‌ها سونوگرافی شکم و لگن برای مردان و زنان تجویز می‌شود، شامل موارد زیر هستند:
- کبد: سونوگرافی کبد از طریق شکم انجام می‌شود و می‌تواند در تشخیص بیماری‌هایی مانند کبد چرب، تومورها و سرطان کبد نقش مهمی داشته باشد.
- کیسه صفرا: برای بررسی وجود سنگ، التهاب یا سایر بیماری‌های مرتبط با کیسه صفرا کاربرد دارد.
- پانکراس (لوزالمعده): سونوگرافی لوزالمعده به تشخیص سرطان، کیست‌ها و عفونت‌های پانکراس کمک می‌کند.
- کلیه‌ها: جهت بررسی عملکرد کلیه، تشخیص سنگ کلیه، التهاب یا نارسایی‌های کلیوی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- روده‌ها: در مواردی از سونوگرافی برای بررسی التهاب روده، انسداد یا احتمال وجود تومورهای روده‌ای استفاده می‌شود.
- آئورت شکمی: برای ارزیابی ساختار و اندازه آئورت و تشخیص آنوریسم یا سایر اختلالات عروقی شکم مفید است.
- غدد لنفاوی شکمی: سونوگرافی می‌تواند به شناسایی بزرگ‌شدگی غدد لنفاوی و تشخیص زودهنگام برخی بیماری‌های داخلی کمک کند.
سونوگرافی شکم و لگن در مردان شامل چه مواردی است؟
سونوگرافی شکم و لگن در آقایان روشی موثر و غیرتهاجمی برای بررسی طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و اختلالات داخلی است. این نوع سونوگرافی به پزشک امکان می‌دهد ساختار، اندازه و عملکرد اندام‌های مختلف را ارزیابی کند. برخی از مهم‌ترین اندام‌هایی که در مردان با سونوگرافی شکم و لگن بررسی می‌شوند عبارت‌اند از:
- مثانه: برای ارزیابی اندازه مثانه، بررسی باقی‌مانده ادرار پس از تخلیه و تشخیص وجود سنگ یا توده‌های مشکوک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کیسه منی (سمینال وزیکول): شکل، اندازه و ساختار کیسه‌های منی که در برخی موارد ناباروری یا عفونت‌ها تاثیرگذارند، بررسی می‌شوند.
- پروستات: از طریق سونوگرافی می‌توان اندازه و شکل پروستات را بررسی کرد و وجود توده یا نشانه‌های بزرگ‌شدگی خوش‌خیم یا بدخیم را تشخیص داد.
در سونوگرافی شکم و لگن زنان چه مواردی بررسی می‌شوند؟
گاهی عملکرد نادرست یکی از اندام‌های داخلی می‌تواند بر سایر اندام‌ها نیز تاثیر بگذارد و باعث بروز اختلالات مختلف در بدن شود. در چنین شرایطی، سونوگرافی شکم و لگن به عنوان یک ابزار تشخیصی دقیق و ایمن به پزشک کمک می‌کند تا منشا این مشکلات را شناسایی کند. در زنان، سونوگرافی شکم و لگن معمولا برای بررسی موارد زیر انجام می‌شود:
- رحم: ارزیابی اندازه رحم، ضخامت دیواره‌ها و بررسی وجود توده، فیبروم یا کیست.
- تخمدان‌ها: بررسی سایز تخمدان، وجود کیست، توده یا فیبروم‌های احتمالی.
- لوله‌های فالوپ: انسدادها، عفونت یا ناهنجاری‌های ساختاری در لوله‌ها بررسی می‌شوند.
- دهانه رحم: ارزیابی ضخامت دهانه رحم و شناسایی پولیپ‌ها یا سایر ناهنجاری‌ها.
- مثانه: بررسی شکل، اندازه و تشخیص وجود سنگ، توده یا اختلالات عملکردی.
- روده‌ها: در صورت نیاز، برای بررسی التهاب، توده یا سایر علائم گوارشی غیرعادی نیز از سونوگرافی استفاده می‌شود.
همچنین بخوانید بهترین سونوگرافی در شهر قدس
بهترین زمان برای انجام سونوگرافی شکم و لگن در خانم‌ها و آقایان
برای آقایان، انجام سونوگرافی شکم و لگن محدودیت زمانی خاصی ندارد و می‌توانند آن را در هر ساعتی از شبانه‌روز انجام دهند، اما شرایط برای خانم‌ها کمی متفاوت است. بهترین زمان برای انجام سونوگرافی در بانوان، بعد از پایان دوره قاعدگی است. در این بازه زمانی، ضخامت دیواره رحم کاهش می‌یابد و دید بهتری نسبت به ساختارهای لگنی فراهم می‌شود. این موضوع دقت تشخیص را بالا می‌برد. همچنین انجام سونوگرافی در دوران قاعدگی ممکن است باعث اختلال در تفسیر نتایج شود. البته در موارد اورژانسی یا طبق تشخیص پزشک، ممکن است بدون توجه به زمان قاعدگی، نیاز به انجام فوری سونوگرافی وجود داشته باشد.
مراحل انجام سونوگرافی شکم و لگن
برای انجام سونوگرافی شکم و لگن، بهتر است لباس راحت و گشاد بپوشید. زیرا لازم است ناحیه شکم کاملا در دسترس باشد تا پزشک بتواند پروب دستگاه سونوگرافی را روی پوست حرکت دهد. در طول بررسی، پزشک پروب را روی تمام بخش‌های شکم و لگن می‌کشد و بسته به نیاز، ممکن است از شما بخواهد به پهلو بخوابید تا اندام‌هایی مثل کلیه‌ها بهتر دیده شوند. در حین سونوگرافی، تصاویر زنده و دقیقی از اندام‌های داخلی روی مانیتور نمایش داده می‌شوند. پزشک معمولا همان زمان نتایج را برایتان توضیح می‌دهد و در صورت نیاز، اقدامات تشخیصی یا درمانی لازم را پیشنهاد خواهد داد.
چه زمانی نیاز به سونوگرافی شکم و لگن است؟
انجام سونوگرافی شکم و لگن باید با تشخیص پزشک انجام شود. اما معمولا پزشک در شرایطی که مشکلات و موارد زیر را در بیمار مشاهده کند، سونوگرافی شکم و لگن را برای او تجویز می‌کند. این موارد عبارت‌اند از:
- مشکلات گوارشی: بوجود آمدن مشکلاتی مانند نفخ، یبوست، اسهال و یا تغییرات در حالت روده
- درد شکمی: زمانی که درد مداوم در ناحیه شکم وجود داشته باشد.
- تورم شکم: افزایش غیرعادی اندازه شکم می‌تواند به دلیل تجمع مایع در شکم باشد که علت آن بزرگ شدن کبد و یا وجود تومور است.
- مشکلات زنان: درد در لگن می‌تواند به دلیل اختلالات قاعدگی یا ناباروری باشد.
- مشکلات ادراری: زمانی که مشکلاتی مانند درد در هنگام ادرار کردن یا بی اختیاری در ادرار داشته باشید باید سونوگرافی لگن و شکم انجام دهید.
- توده‌های شکمی: وجود توده در شکم می‌تواند با درد همراه باشد که با سونوگرافی شکم و لگن قابل تشخیص است.
کاربرد سونوگرافی شکم و لگن
سونوگرافی شکم و لگن دارای کاربردهای فراوانی است و برای تشخیص بیماری‌های زیادی از آن استفاده می‌شود. از جمله مهم‌ترین کاربردهای سونوگرافی شکم و لگن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بررسی وضعیت جنین
یکی از کاربردهای مهم سونوگرافی شکم و لگن، ارزیابی وضعیت جنین در دوران بارداری است. این نوع سونوگرافی با بررسی کامل ناحیه شکم و رحم، امکان مشاهده دقیق اندام‌های جنین را فراهم می‌کند. به کمک این روش می‌توان عملکرد کلیه‌ها، رشد اندام‌ها و وجود احتمالی برخی ناهنجاری‌ها یا بیماری‌ها را بررسی کرد. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کنند تا سلامت جنین را بهتر ارزیابی کرده و در صورت نیاز، اقدامات درمانی یا مراقبتی مناسب را توصیه کند.
بررسی انواع دردهای شکمی
زمانی که فرد با دردهای شکمی مواجه می‌شود، یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای یافتن علت آن، انجام سونوگرافی شکم و لگن است. این دردها ممکن است ناشی از یک‌سری مشکلات در اندام‌هایی مانند کبد، کلیه، روده یا رحم باشند. سونوگرافی با ارائه تصویری دقیق از ساختارهای داخلی بدن، به پزشک کمک می‌کند تا منشا درد را شناسایی کرده و تشخیص درستی ارائه دهد. این تشخیص می‌تواند راه را برای درمان مناسب و به‌موقع هموار کند.
تشخیص بیماری‌های نوزادان و کودکان
سونوگرافی شکم و لگن یکی از روش‌های موثر و ایمن برای بررسی بیماری‌ها در نوزادان و کودکان است. از آنجا که سبک تغذیه، ساختار بدن و روند رشد در کودکان با بزرگسالان تفاوت‌های چشمگیری دارد، تشخیص دقیق اختلالات داخلی در این گروه سنی نیازمند ابزارهای تصویربرداری تخصصی است. سونوگرافی، بدون ایجاد درد یا استفاده از پرتوهای مضر، امکان مشاهده‌ی دقیق اندام‌های داخلی را فراهم می‌کند و به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناسایی و درمان کنند.
مزایای سونوگرافی شکم و لگن
سونوگرافی شکم و لگن برای تشخیص انواع بیماری‌ها و دردهایی که در ناحیه شکم به وجود می‌آیند مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین مزایای سونوگرافی شکم و لگن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- بی‌خطر بودن: سونوگرافی شکم و لگن از امواج صوتی بی‌ضرر استفاده می‌کند، به همین دلیل حتی برای نوزادان و زنان باردار نیز کاملا ایمن است.
- هزینه مناسب: در مقایسه با سایر روش‌های تصویربرداری پزشکی، این نوع سونوگرافی از نظر هزینه، مقرون به صرفه‌تر بوده و دسترسی به آن آسان‌تر است.
- سرعت و دقت بالا: این روش تصویربرداری در زمان کوتاهی انجام می‌شود و تصاویر به‌دست آمده از وضوح بالایی برخوردارند و این امر به تشخیص دقیق و سریع کمک می‌کند.
کلام پایانی
سونوگرافی شکم و لگن یکی از دقیق‌ترین روش‌های تصویربرداری غیرتهاجمی است که برای بررسی سلامت اندام‌های داخلی مانند کبد، کلیه‌ها، طحال، رحم، تخمدان‌ها و مثانه به کار می‌رود. برای به‌دست آوردن نتایج دقیق و قابل اعتماد، رعایت آمادگی‌های قبل از سونوگرافی اهمیت زیادی دارند. انتخاب یک مرکز مجهز و تخصصی نقش مهمی در کیفیت نتایج دارد. مرکز تصویربرداری جام جم با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن، محیطی حرفه‌ای و تیمی متخصص، یکی از بهترین گزینه‌ها برای انجام سونوگرافی شکم و لگن است. اگر به‌دنبال دقت، سرعت و اطمینان در تشخیص هستید، خدمات تخصصی جام جم را از دست ندهید.
سوالات متداول
چه بیماری‌هایی را می‌توان با سونوگرافی شکم و لگن تشخیص داد؟
بیماری‌هایی مانند: سرطان مثانه، بیماری‌های التهابی، پروستات، سرطان کبد، کلیه، معده و روده با این روش تصویربرداری قابل تشخیص هستند.
آيا در سونوگرافی شكم و لگن، سنگ كليه هم مشخص می‌شود؟
بله، سونوگرافی شکم و لگن یکی از روش‌های رایج برای تشخیص سنگ کلیه است.
سونوگرافی شکم و لگن چه کاربردهای دیگری دارد؟
علاوه بر تشخیص بیماری‌ها، سونوگرافی لگن می‌تواند بیوپسی و IUD را نیز به‌طور دقیق بررسی کند.